Skip to main content

Samenvatten

Wat is een samenvatting eigenlijk?

Maar eerst: wat is een samenvatting nou eigenlijk? Veel van jullie weten dit misschien al, maar voor de mensen die het niet weten leg ik het hier nog even uit.

Een samenvatting is een kortere, vaak eenvoudigere versie van een tekst, filmpje, speech etc. Hiermee bereik je heel veel doelen:

- Als het voor school is, of voor werk, hoef je niet alle bijzaken te leren. Met samenvatten schrijf je namenlijk allen de hoofdzaken op. Hoe je dat doet leg ik hieronder nog uit.

- Je ziet ook meteen in 1 oogopslag waar een tekst over gaat. Dat kan handig zijn als je even snel iets moet opzoeken.

- Als je actief (een samenvatting maken) met de stof bezig bent, leer je het ook meteen. Wie wil dat nou niet?

Je hebt verschillende websites voor leerlingen of studenten waarop je samenvattingen kunt kopen die anderen maken. Naar mijn eigen mening vind ik dit zelf niet heel ideaal, omdat ik graag mijn samenvattingen zelf maak. Dit doe ik omdat ik het dan meteen leer. Natuurlijk is dit jouw eigen keus.

Ik hoop dat ik je hiermee een goede indruk heb gegeven van wat een samenvatting nou eigenlijk is :)

Ouderwets op papier

Misschien heb je wel gehoord, dat als je een samenvatting schrijft, je hem beter onthoud. Dat is natuurlijk heel fijn! Samenvatten en leren. Lekker makkelijk! Ik maak zelf mijn samenvattingen niet allemaal op papier. Vooral bij het vak geschiedenis vind ik dit handig. Ik maak een samenvatting op papier als volgt:

  1. Schrijf de paragraaf bovenaan de bladzijde. Zo kun je de samenvatting straks gemakkelijk terugvinden.
  2. Lees de eerste alinea van de tekst die je wilt gaan samenvatten. Leg daarna je hand op de alinea. Wat is volgens jou de belangrijkste informatie? Schrijf het even op een (klad)blaadje. Bekijk vervolgens je alinea nog een keer: was dit alle belangrijke informatie?
  3. Schrijf de informatie die je net hebt bedacht zo netjes als mogelijk op. Zo heb je straks, als je het gaat leren, geen moeite meer met het lezen van de opgeschreven tekst.
  4. Herhaal deze stappen met alle alinea's van de tekst.
  5. Als je klaar bent, kijk dan nog eens terug. Staan er misschien nog belangrijke woorden of begrippen in de tekst? Vaak zijn de dikgedrukte woorden in een schoolboek belangrijk. Dan staat er aan het einde van het hoofdstuk, of aan het einde van het boek uitleg over deze woorden.
  6. Schrijf deze woorden (met betekenis) op. Zo zitten ze nu al in jouw hoofd, en is het straks makkelijker met leren.
Ouderwets op papier

Op de computer

Ok. Even terug naar deze tijd. Natuurlijk kun jij ook je samenvattingen maken op de comuter. Dat gaat (bij mij ten minste) veel sneller, omdat je niet alles netjes hoeft op te schrijven. Eigenlijk gaat op de computer alles precies het zelfde, maar hieronder staan een paar goede tips.

  1. Goed opslaan! Dit klink heel logisch, maar het is heel belangrijk. Je zal maar een hele middag met een samenvatting bezig zijn en dan blijkt hij niet goed te zijn opgeslagen! Dat zou natuurlijk ontzettend jammer zijn...
  2. Canva. Je hebt een site die Canva heet. Je kan naar canva.com en dan kun je uit heel veel verschillende templates kiezen. Hierdoor wordt het maken van samenvattingen toch nog stiekem best wel leuk! Het is in het begin misschien even uitvinden hoe het allemaal werkt, maar het is het helemaal waard! (Tip: deze site is trouwens ook handig voor praktische opdrachten zoals werkstukken of folders!)
  3. Koptekst en voettekst. Dit is echt heel handig om bijvoorbeeld titels op te schrijven. Dubbelklik boven of onderin een word document en dan kun je typen. Als je klaar bent met schrijven kun je weer in het midden van de bladzijde klikken. Dan kun je weer verder. Hier zie je nog een plaatje.
Op de computer

Maak een mindmap

Wat is een mindmap precies? Een mindmap kun je zowel online als op papier maken. Dit is de snelle versie van een samenvatting. Bij een mindmap zet je het hoofdonderwerp in het midden en maak je allerlei zijtakken met sub-groepen. Zo kun je er een maken: 

  1. Zet jouw hoofdonderwerp in het midden. Als voorbeeld neem ik het onderwerp school.
  2. Maak zoveel zijtakken als jij wilt. Aan het einde van deze takken zet je jouw sub-onderwerpen. Bijvoorbeeld leren, huiswerk en lessen.
  3. Deze takken verdeel je weer in kleine takjes met aan het einde daarvan woorden die bij de bijbehorende sub-groep hoort.
  4. Doe dit bij elke sub-groep.

Tip: Je kunt dit ook online doen! Ga opnieuw naar canva.com en op deze site kun je ook mindmaps maken.

Maak een mindmap

Sommige vragen die je misschien nog hebt:

Hoe lang?

Hoe lang moet een samenvatting nou zijn? Dat is iets dat je zelf mag beslissen. Er zitten geen regels aan. Wat ik vaak doe (dit betekent uiteraard niet dat jij dit ook moet doen), is dat ik een samenvatting van een paragraaf uit het boek maak van ongeveer 1A4 lang (met plaatjes erbij), om hem dan vervolgens tijdens het leren nog korter te maken. Dit doe ik dan vooral om mijn kennis te testen, en te kijken of ik de hoofdlijn van het verhaal begrijp. Dit noem je ook wel blurting.

Is mijn samenvatting goed?

Soms heb je wel eens een samenvatting gemaakt, en later kijk je naar het boek en denk je: moest dat niet ook nog in mijn samenvatting? Dan begin je te twijfelen of je dat niet ook moet leren voor je toets, en begint de stress. Dat is natuurlijk heel vervelend. Hoe los je dit op?

Uit mijn eigen ervaring vind ik het zelf vaak fijn om naar de leraar te gaan die het vak geeft, om dan te vragen of alle nodige informatie erin staat. Dit kan misschien een beetje akward zijn, maar die leraar zit daar ook maar om jou te helpen. Die krijgt ervoor betaald, dus maak er gebruik van zou ik zeggen. Natuurlijk kun je de leraar ook een e-mail sturen met jouw samenvatting in de bijlage. Iets minder akward misschien.

Hoe herken ik hoofd- en bijzaken?

Soms is het moeilijk om de hoofd- en bijzaken uit elkaar te houden. Is dit jaartal nou wel of niet belangrijk? Moet ik dit nou wel of niet weten? Hoe herken je hoofdzaken nou het beste, en hoe herken je de bijzaken?

Allereerst voor de mensen die het niet weten (anders kun je deze alinea overslaan) wat zijn hoofdzaken, en wat zijn bijzaken nou eigenlijk? Hoofdzaken zijn de belangrijkste dingen uit een (stukje) tekst. De bijzaken zijn de iets minder belangrijke dingen. Ze bevatten vaak voorbeelden van het onderwerp (de hoofdzaak) of een uitgebreidere uitleg hierover.

Laten we kijken naar de volgende zin:

Voor mijn toetsweek moet ik heel veel leren. Onder andere geschienenis, aardrijkskunde en biologie. 

Hoe pak je dit nou aan? Lees eerst de hele zin door. Wat is hiervan de hoofdzaak? Wat is de bijzaak? Schrijf nu alleen de hoofdzaak op. Als je deze zinnen samenvat naar een goede nederlandse zin zou het ongeveer dit worden:

Ik moet veel leren voor mijn toetsweek.

Meer niet!

Kost het niet te veel tijd?

Misschien kost het wel veel tijd om teksten te samenvatten, maar je bespaart minstens net zoveel tijd!

Als je een hoofdstuk hebt van 100 pagina's, dan klopt het inderdaad dat je er lang over doet om een samenvatting te maken. Dit maakt het niet minder handig, want het kost veel minder tijd om jouw samenvatting van 50 pagina's te leren! Trouwens... als je de samenvatting maakt lees je de stof ook nog eens door. In de les heb je de stof al gehoord, en dan nog eens in je boek lezen, dan nog eens opschrijven in een samenvatting, en later deze nog lezen en leren. Geloof me, dan zit die samenvatting wel goed in je hoofd.

Veel leren

Irritant hè, als je veel moet leren? Het volgende stuk gaat hier dan ook over. Hoe leer je nou veel stof, op de meest makkelijke manieren?

Veel leren
Veel leren